Controle leren loslaten met holistische massagetherapie

In de afgelopen jaren ben ik in de praktijk mensen tegen gekomen die hun lichaam lastig kunnen loslaten op de tafel. Mensen die een been tegenhouden als ik het optil of een arm stijf omhoog houden bij het optillen ervan. Hoofden en schouders die zelf bewegen in plaats dat ze zich laten bewegen. Het lichaam wil in controle zijn. Kan je controle leren loslaten met behulp van holistische massagetherapie. En heeft dit ook effect op het gedrag en de emoties van een cliënt? Dit heb ik onderzocht in 2020 en daar vertel ik jullie iets over in deze blog.

Overmatig zelfcontrole: het domein van de “controlfreak”

Eerst vertel ik jullie met welke cliënten ik in het onderzoek heb samengewerkt. Dat zijn de cliënten met zogenaamde overmatige controle. Overmatige controle is de overtreffende trap van zelfcontrole. Zelfcontrole is het vermogen om concurrerende driften, impulsen, gedrag of verlangens te remmen en bevrediging uit te stellen om toekomstige doelen na te streven.

In onze maatschappij wordt het behouden van zelfcontrole vaak gelijkgesteld met succes en geluk. Hoe meer je jezelf onder controle hebt, hoe beter. Je bent goed in staat om je problemen zelfstandig op te lossen en je doelen te bereiken. Overmatige zelfcontrole oftewel overmatige zelfbeheersing kan echter leiden tot sociaal isolement, enorme inwendige stress wat kan leiden tot burn-out of slecht interpersoonlijk functioneren. Het kan zelfs leiden tot ernstige en moeilijk te behandelen psychische problemen, zoals anorexia nervosa, chronische depressie en obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.1

Wie hebben hier “last” van? Mensen die hier “last” van hebben krijgen vaak de stempel “controlfreak” opgeplakt. Ze zijn serieus over het leven, zetten hoge persoonlijke doelen en werken hard. Persoonlijke behoeften worden vaak opzij gezet om gewenste doelen te bereiken of om anderen te helpen. Al wordt dat door anderen niet altijd zo gezien. Wat speelt er nog meer bij deze mensen?

Ten eerste mijden deze mensen vaak onzekere en ongeplande risico’s zoveel als mogelijk. Ze zijn waakzaam op iets wat in de toekomst kan gebeuren. Kritiek is bedreigend. Het wordt vaak weggewuifd of genegeerd. Dit staat het leren en de lol in het ontdekken van nieuwe dingen enorm in de weg.

Er is ook vaak een dwangmatige behoefte aan structuur, orde en perfectionisme. Er is een hoge sociale verplichting. Dwangmatige repetitie kan hier ook bij horen. Het is een rigiditeit door regels en vasthouden aan bepaalde normen. Er is maar één juiste manier om iets te doen. Op alternatieve opties is vaak een grote weerstand. Het is niet “zoals het hoort”.

Wat ook speelt is een geremde emotionele expressie. De expressie klopt niet met de situatie. Voorbeelden zijn: de persoon in kwestie heeft een vlak gezicht terwijl hij je complimenteert, hij glimlacht terwijl hij verontrust is of hij toont bezorgdheid terwijl jij dat niet zo voelt. De persoon in kwestie wordt vervolgens door de ander als niet authentiek gezien.

Als laatste is intimiteit of zich kwetsbaar opstellen naar anderen lastig. Dit manifesteert zich in afstandelijke relaties, zich anders voelen dan andere mensen, frequente sociale vergelijkingen, hoge afgunst, bitterheid en verminderde empathie.

Hoe het patroon van overmatige controle werkt, wordt in onderstaande fllmpje door Professor Thomas Lynch uitgelegd:

Hebben “controlfreaks” meer controle in het lichaam?

Mijn verwachting was dat mensen met overmatige zelfcontrole het lastig vinden om los te laten. Bij alle cliënten merkte ik tijdens het onderzoek een alertheid op. Ze konden geen van allen direct ontspannen. Vanuit ervaring kan ik zeggen dat mensen die zich gemakkelijk kunnen ontspannen, 0 tot 10 minuten nodig hebben om zich te ontspannen. Bij deze cliënten duurt dat 10 tot 20 minuten. En dan nog kan het zijn dat een cliënt er nog bij is. Dit is vaak te horen aan de nog wakkere stem, te zien aan de mimiek in het gezicht of de gespannenheid in het lichaam.

 

Ook zijn er bij alle cliënten triggers die de cliënt weer uit de ontspanning brengen zoals: een bepaalde beweging of aanraking, een langere periode tussen de sessies (de cliënt moet dan weer even wennen), gevoeligheid in het weefsel en vragen stellen over wat er gevoeld wordt (bijvoorbeeld verschil rechter- en linkerbeen).

Wat betreft het letterlijk fysiek loslaten, zoals het loslaten van been, arm, hoofd, etc., is er een duidelijke uitkomst: alle cliënten uit het onderzoek vinden het lastig om letterlijk fysiek los te laten. En ook bij de ademhaling bemerkte ik dat deze soms werd ingehouden of erg netjes was of überhaupt beperkt.

Controle in je lichaam: Kan je leren loslaten?

Fysiek loslaten kan je leren. Buiten dit onderzoek zag ik al dat je loslaten kunt leren mits je als therapeut de juiste beweging en de juiste woorden gebruikt die passen bij de client. Er is geduld en nieuwsgierigheid voor nodig. Van zowel de cliënt als de therapeut. Het lichaam laat zich niet dwingen. Bewegingstechnieken en de filosofie gebaseerd op de Trager Approach, werken in mijn beleving erg goed als het gaat om loslaten. Deze approach stelt vragen over hoe het zachter, lichter en vrijer kan zijn. Het gaat over bewegen met meer gemak. De kracht ligt in loslaten van oude patronen en telkens weer ergens naar kijken of iets doen alsof het de eerste keer is. In eerdere blogs, de kracht van moeiteloos bewegen en een reset van het lichaam, heb ik over de trager approach geschreven.

In het onderzoek heb ik op de massagetafel een combinatie gedaan van bewegingstechnieken gebaseerd op de Trager approach met andere massagetechnieken. Dit is afhankelijk van het thema van de cliënt. Elke cliënt heeft weer andere patronen waarbij een andere benadering nodig is. Waarbij voor de ene cliënt veiligheid extra belangrijk is, gaat het bij de andere klant  meer over support voelen en toelaten. Terwijl het bij weer een andere cliënt gaat over meer liefde voelen voor zichzelf.

Alle cliënten uit het onderzoek hebben gedurende de sessies steeds een beetje meer losgelaten. Het verloop is niet altijd een rechte lijn. Bij de ene is er een doorbraak en bij de ander steeds een beetje meer loslaten. Ook kan het zijn dat het lichaam na veel sessies waarin steeds een beetje meer is losgelaten, juist weer de behoefte ontstaat om de controle terug te pakken. De cliënt is dan al inmiddels zover dat daar een betekenis aan kan worden gegeven. 

Controle in je hoofd: Heeft fysiek loslaten effect op gedrag en emotie?

Mijn onderzoek ging uiteindelijk over de vraag of fysiek loslaten effect heeft op loslaten van gedachtepatronen en uiteindelijk gedrag. Om dat te toetsen, heb ik gebruik gemaakt van een wetenschappelijk toetsingsmodel. Daarin kwamen 8 punten aan de orde zoals behoefte aan verbinding met anderen, mate van negatieve emoties op het maken van fouten, vasthouden aan hoge standaarden en de mate van “streberig zijn” ten aanzien van een bepaald doel.

Cliënten gaven bij deze 8 punten de verandering aan die ze ervoeren na 5 sessies. Bij alle cliënten was er een gedragsverandering na 5 sessies. De verandering kwam met name door het ontstaan van lichaamsbewustzijn. Dat wil zeggen: Het herkennen van signalen van het lichaam en daar vervolgens iets mee doen. Bewust zijn van: Wanneer hou ik spanning vast in mijn lichaam? Wanneer vind ik het lastig mij over te geven op de massagetafel? Wanneer zet ik mijn adem op slot? Hoe voel ik me nu? Wat doet ik daar vervolgens mee? Spreek ik het uit of niet? De massagetafel was oefenterrein en het dagelijkse leven de proefkeuken.

Lees hier de ervaringen van cliënten na 5 sessies.

Rode draad in het onderzoek: Erkennen van ongemak

Een rode draad in het onderzoek was dat ongemak of schaamte werd erkend en uitgesproken. Het besef ontstond dat ongemak iets is wat je mag voelen en niet onder controle hoeft te houden. Door naar het ongemak te luisteren zet de cliënt al een deur open om zichzelf serieus te nemen. Met als resultaat dat er ook openingen zijn om zich kwetsbaar op te stellen naar de ander en persoonlijke grenzen aan te geven. Door het ongemak te delen, binnen de sessie maar ook daarbuiten in het dagelijks leven, stelde de cliënt zich kwetsbaar op ten aanzien van de ander. Met deze kwetsbaarheid hebben alle cliënten zichzelf steeds meer laten zien, naar mij, maar ook naar hun omgeving.

Lees hier het verslag van het gehele onderzoek.

Herken jij je in bovenstaand verhaal en wil je ook deze massagetherapie ervaren? Je bent van harte welkom.

Boek jouw therapeutische massage